یکی از راهکارهای تحریک رشد اقتصادی، تلاش برای بهره‌برداری بیشتر از ظرفیت‌های موجود صنایع و در نتیجه افزایش بهره‌وری است و تا زمانی که ظرفیت‌های موجود به‌درستی بهره‌برداری نشوند، ایجاد ظرفیت‌های تولیدی جدید معنا پیدا نمی‌کند.
*** استفاده حداکثری از ظرفیت تولید صنایع
به گزارش سروش به نقل از صنایع، یکی از راهکارهای تحریک رشد اقتصادی، تلاش برای بهره‌برداری بیشتر از ظرفیت‌های موجود صنایع و در نتیجه افزایش بهره‌وری است.
تا زمانی که ظرفیت‌های موجود به درستی بهره‌برداری نشوند، ایجاد ظرفیت‌های تولیدی جدید معنا پیدا نمی‌کند.
نرخ بهره‌برداری از ظرفیت را میتوان به صورت نسبت تولید بالفعل به تولید در ظرفیت بهینه در نظر گرفت.
در بلندمدت بنگاه‌ها تقریبا در حد ظرفیت‌های تولیدی خود فعالیت می‌کنند و امکان فعالیت در شرایط کمتر یا بیشتر از آن در مدت زمان طولانی وجود ندارد.
از این رو، سنجش وضعیت ظرفیت‌های تولیدی در صنایع کارخانه‌ای ایران و میران ظرفیت بهره‌برداری نشده آنها ضروری است.
*** هزارتوی استفاده از ظرفیت‌های تولیدی
بررسی نسبت اشتغال به تعداد بنگاه‌ها، نشان می‌دهد که سال‌هایی که صنعت با وضعیت رکود روبه رو شده، این شاخص به حداقل خود در آن سال‌ها رسیده است.
مانند سال‌های ۱۳۸۳، ۱۳۸۵، ۱۳۹۱ و ۱۳۹۴ در حقیقت رکود سبب می‌شود، صنایع کمتر از ظرفیت خود، فعالیت کنند و بنابراین نیروی کار کمتری نیز به کار می‌گیرند.
همچنین بررسی نسبت ارزش افزوده به تعداد بنگاه که نشان دهنده متوسط ارزش افزوده به قیمت‌های ثابت به ازای هر بنگاه است نیز نشان می‌دهد که در سال‌های دهه ۱۳۹۰، نسبت به دهه ۱۳۸۰ سطح فعالیت بنگاه‌های صنعتی کاهش یافته که این موضوع موید رکودی بلندمدت در بخش صنعت ایران است.
یکی از شاخص‌های کاربردی برای برآورد ظرفیت‌های تولیدی صنایع نسبت سرمایه گذاری به ارزش افزوده است که به نوعی نشانگر وضعیت و چشم‌انداز سرمایه‌گذاری در صنایع است.
بالا بودن این نسبت بیانگر آن است که صنایع به مرز طرفیت‌های تولیدی خود رسیده‌اند و لذا به منظور گسترش ظرفیت تولیدی اقدام به سرمایه‌گذاری‌های بیشتری می‌کنند.
این نسبت از سال ۱۳۸۶ به میزان معناداری کاهش یافته که بیانگر این است که در مجموع در صنایع کشور بخش کمتری از ارزش افزوده تولیدی مجدداً سرمایه‌گذاری می‌شود.
این بدون در نظر گرفتن نوسانات مقطعی این نسبت، صنعت کشور در یک دوره نسبتاً طولانی در وضعیت رکودی قرار دارد.
دلایل مختلفی میتوان برای این وضعیت ذکر کرد، از جمله کاهش نرخ ارز واقعی در آن سال‌ها و عوارض بیماری هلندی که سبب کاهش رقابت‌پذیری صنایع قابل تجارت کشور شد و نتیجه آن رکود و کاهش سرمایه گذاری صنعتی است.
همچنین بررسی شاخص نسبت ارزش افزوده به قیمت‌های ثابت به اشتغال که در حقیقت بیانگر بهره‌وری نیروی کار است نیز نشان می‌دهد، صنایع در دهه ۱۳۹۰ در وضعیت رکودی و فعالیت پایین‌تر از ظرفیت نسبت به متوسط بلندمدت خود قرار دارند.
در نهایت بررسی شاخص ارزش افزوده به ارزش محصولات تولیدی که نشانگر توان خلق ارزش افزوده در صنایع است نیز نشان می‌دهد، بخش صنعت در دهه ۱۳۹۰ وارد فاز رکودی شده است.
رویکرد مدل‌سازی نشان می‌دهد که افت نرخ بهره‌برداری از ظرفیت صنایع از سال ۱۳۸۸ به بعد شروع شده و سال ۱۳۹۴ مطابق با کمترین میزان بهره‌برداری از ظرفیت‌ها است.
پس از آن شاهد بهبودی اندک در میزان بهره برداری از ظرفیت صنایع هستیم، اما مجدداً از سال ۱۳۹۷ با صنایع به سمت کاهش بهره برداری از ظرفیت خود حرکت می‌کنند.
بررسی‌ها در سطح رشته فعالیت‌های صنعتی نیز نشان می‌دهد، صنایع تولید وسایل نقلیه موتوری، تریلر و نیم تریلر، تولید مبلمان، تولید انواع آشامیدنی‌ها، تولید سایر مصنوعات طبقه‌بندی نشده در جای دیگر و تولید صنایع غذایی، در وضعیتی قرار دارند که از روند بلندمدت استفاده از ظرفیت آنها پایین‌تر بوده و میزان ظرفیت خالی این صنایع افزایش یافته است.
وضعیت مشابهی در خصوص صنایع بزرگی مثل صنعت خودرو نیز قابل مشاهده است.
بررسی این صنایع نشان می‌دهد که صنایعی که با این وضعیت روبه رو شده‌اند، صنایعی هستند که در پایین دست زنجیره ارزش قرار دارند و بنابراین از شوک‌های قیمتی مواد اولیه اثر پذیری بیستری دارند.
در مجموع میتوان نتیجه گرفت، که مشکلات مختلف می‌تواند سبب کاهش ظرفیت استفاده از صنایع شود، که می‌تواند به دلیل عدم دسترسی مناسب به نهاده‌های تولید، افزایش هزینه‌های تولید و کاهش قدرت خرید مصرف‌کنندگان باشد.
بیشتر بخوانید:
مهمترین اخبار صنایع ایران را اینجا مطالعه کنید
*** ۲ پیشنهاد راهبردی
به گزارش سروش، با توجه به موارد ذکر شده در پایان، میتوان توصیه‌های زیر را برای بهره‌برداری بهتر صنایع از ظرفیت‌های خود پیشنهاد داد:
۱٫ رفع مشکلات صنایع در زمینه دسترسی به نهاده‌های تولیدی و مشکلات مرتبط با نیروی کار، با توجه به اینکه بروز مشکلاتی از این دست سبب اختلال در جریان تولید صنایع می‌شود، لذا رفع آنها می‌تواند گامی در جهت بهره برداری بهتر از ظرفیت‌های آنها شود.
۲٫ اصلاح نحوه قیمت گذاری محصولات صنعتی به همراه رفع موانع رقابت می‌تواند صنایع را به سمت استفاده بهینه از ظرفیت‌های خود سوق دهد.
انتهای پیام///
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.